अंदमान : चित्रपट नव्हे तर कोरोना काळातले धगधगते वास्तव!

अंदमान ही गोष्ट आहे, अंदमानच्या गावाची! जिथे अभिमन्यू प्रताप यांची पंचायत सचिव म्हणून नियुक्ती करण्यात आली आहे. अभिमन्यू हा नियम आणि कायद्याचे  पालन करणारा जागरूक नागरिक आहे. वाचन आणि लेखनात त्यांने नेहमीच प्रावीण्य मिळवले आहे. बोर्डाच्या परीक्षेत अभिमन्यू राज्यात टॉपर राहिलेला विद्यार्थी आहे . त्याने विद्यापीठातही सुवर्णपदक जिंकले मात्र; अभिमन्यू आयएएस मुलाखतीत नापास झाला. म्हणून आता तो निराश होऊन पंचायत सचिवाची नोकरी करतोय.

परंतु  इथे या गावाची व्यवस्था आणखीनच निराशाजनक आहे. शहरापासून तुटलेल्या अंदमानची अवस्था वाईट आहे. गावात दवाखाना नाही. शहराकडे जाणाऱ्या लांबीच्या रस्त्याचीही दुरवस्था झालेली आहे. अभिमन्यू मुख्यमंत्र्यांना पत्र लिहून शहराला जोडण्यासाठी गावात नदीवर पूल बांधण्याची विनंती करतो.

या सगळ्या गडबडीत मार्च 2020 येतो. म्हणजे कोरोनामुळे आता पंतप्रधानांनी देशभरात लॉकडाऊन लागू केला आहे. शहरापासून दूर असलेल्या या अंदमान गावात क्वारंटाइन सेंटर हाताळण्याची जबाबदारी अभिमन्यूला मिळते. पण इथे अभिमन्यूला केवळ कोरोना विषाणूचाच सामना करावा लागत नाही, तर अस्पृश्य, हिंदू-मुस्लिम तसेच गावकऱ्यांमधील उच्च-नीच अशा विषाणूलाही सामोरे जावे लागत आहे. मग अशा या परिस्थितीत 'अंदमान' ची व्यवस्था अभिमन्यूमुळे कोरोनाच्या काळात सुरळीत चालली की नाही की इतर काही घडामोडी घडल्या हे बघण्यासाठी तुम्ही स्वतः एकदा हा चित्रपट opentheatre.in  वर बघू शकता.

आनंद राज यांनी या चित्रपटाचे लेखन केले असून अतिशय सुंदर अशी कथा लिहिली आहे.  या चित्रपटाचे लेखन हाच या चित्रपटाचा सर्वात मजबूत आधारस्तंभ आहे, जो चित्रपटाला शेवटपर्यंत टिकवून ठेवण्यास मदत करतो. आनंद यांनी त्यांच्या लिखाणात उत्तर प्रदेशातील गाव बारीकसारीक गोष्टींसह उतरवले आहे. 'अंदमान' गाव अगदी खऱ्याखुऱ्या गावासारखं वाटतं. जमेची बाजू म्हणजे हा चित्रपट नसून एखाद्या खऱ्याखुऱ्या गावात असल्याचा फील या चित्रपटादरम्यान येतो.  कदाचित हा पहिलाच चित्रपट असेल ज्यामध्ये लॉकडाऊनचा टप्पा किंवा लॉकडाउनची ही बाजू दाखवण्यात आली आहे.

त्यावेळी यूपीच्या एका गावातील क्वारंटाईन सेंटरमध्ये काय परिस्थिती असेल, त्याचे अगदी जवळून अचूक चित्रण या चित्रपटात पाहायला मिळाले आहे . आनंद राज यांनी खेडेगावातल्या 'हरिजन' सीटची हेराफेरी, जातिवाद, धार्मिक भेदभाव, उच्चपदावर पोहोचलेल्या सुशिक्षित लोकांची हुंड्याची भूक या कथेत अगदी वास्तवात मांडली आहे. होय, शेवटी हॅपी एंडिंगचा मार्ग पत्करून अभिमन्यूला सामान्य माणसातून 'नायक' या श्रेणीत टाकण्याचाही प्रयत्न केला आहे. जे हलके हलके जाणवते. पण तरीही या आगळ्यावेगळ्या विचार आणि विषयासाठी लेखक म्हणून आनंद राज यांचे खरंच आभार.

या चित्रपटात लेखक आनंद राज यांनीच अभिमन्यू प्रतापची प्रमुख भूमिका साकारली आहे. 

अभिनयाच्या बाबतीत, अभिनयाच्या बाबतीत आनंद थोडे मागेपुढे आहेत पण त्यांनी ते सांभाळून घेतले आहे. अभिनयात प्रभावीपणे जाणवेल अशी कोणतीही मोठी त्रुटी दिसत नाही. आनंद राज यांनी नियम आणि नियमांचे काटेकोर पालन करणाऱ्या अभिमन्यूची व्यक्तिरेखा साकारण्यातही बऱ्याच अंशी यश मिळवले आहे. या 

चित्रपटात झल्लूची भूमिका साकारणाऱ्या जय शंकर पांडे यांनी गरिबी आणि जातीच्या नावाखाली दडपल्या गेलेल्या मध्यमवयीन व्यक्तीची अतिशय शानदार पद्धतीने साकारली आहे.

एमएलसी होण्याचे स्वप्न पाहणाऱ्या बाहुबलीच्या व्यक्तिरेखेत अंबरीश बॉबीनेही चांगला अभिनय केला आहे. हलकू नावाच्या तरुणाच्या भूमिकेत विशाल अगिरन आणि पत्नी झुमकीच्या भूमिकेत अमृता पालचा अभिनयही चांगला होता. राजेश तैलंग आणि संजय मिश्रा सारखे कलाकारही चित्रपटात पाहुण्यांच्या भूमिकेत दिसत आहेत. जे दोन्ही अप्रतिम आहेत. 

'अंदमान'चे दिग्दर्शन माजी चित्रपट पत्रकार स्मिता सिंग यांनी केले असून स्मिताचा हा पहिलाच चित्रपट आहे. दिग्दर्शक म्हणून त्यांच्यासाठी ही छोटीशी पण चांगली सुरुवात आहे. तगड्या बजेटमध्ये मर्यादित संसाधनांचा वापर करून स्मिताने दिग्दर्शक म्हणून अंदमानच्या कथेला पूर्णपणे न्याय दिला आहे.

एकंदरीत 'अंदमान' हा चित्रपट प्रोडक्शन पातळीवर अपेक्षेइतका आकर्षक वाटत नाही. कलाकारांमध्येही मुख्य कलाकार सोडले तर बाकीचे कलाकार सरासरी अभिनय करताना दिसतात. या उणिवा असूनही, चित्रपट आपल्या सुरेख आणि वास्तविक लेखनामुळे शेवटपर्यंत बांधून ठेवतो. योग्य असा सामाजिक विषय, संकटावेळी एकमेकांविषयीची वागणूक,दमदार लेखन यासाठी 'अंदमान' एकदा पाहायलाच हवा.